düşünmək

f.

1. Bir şeyin haqqında fikirləşmək; fikir etmək. Gələcəyini düşünmək. Sabahı düşünmək. – Ömrün varlığını izləyən şair; Bu günə dair; Nə isə düşünürdü haman salonda. S. V.. // Fikirləşib aramaq, fikirləşib tapmağa çalışmaq. Bir çarə düşünmək. Lazımi tədbirlər düşünmək. Məsələnin həllini düşünmək. // Ümumiyyətlə, fikirləşmək, götür-qoy etmək. Bu xüsusda çox düşünmüşük. Əli alnında düşünürdü. – Düşünürsən: insan insandır; Biri nədən doğma, mehriban, qayğıçəkən; Biri sərt, qılıqsız, ögey? R. R.. Əziz bir papiros yandırıb düşünməyə başladı. S. Rəh.. İnsan düşünməyə tapmayır macal; Tökülür meydana bomba dalbadal. M. R.. İndi Kamal nə edəcəyini deyil, necə edəcəyini düşünürdü. M. Rz.. Düşünübdaşınmaq – fikirləşmək, düşünmək. <Şeyda:> . . Duyğusuz bir makina kimi düşünübdaşınmaq, yazıb-pozmaq neçin?! H. C.. Orxan çox düşünüb-daşındı və axırda inandırdı ki, Bənövşə görüşə gəlməyəcək. İ. Məlikzadə.

2. Təsəvvür etmək, zənn etmək, ağlına gətirmək, xəyalına gətirmək, xəyal etmək. Kim düşünə bilər ki. . . – Lakin həyatın gedişi Fərmanın düşündüyü kimi olmadı. Ə. S.. // Yada salmaq, fikrinə gətirmək, xatirinə gətirmək. Bu saat hələ səni düşünürdüm. Bir şey düşündüm. – <Əbdüləli bəy:> Doğrudur, mən də onu düşünürdüm. C. C.. Yazıq babaları düşündükcə mən; Ağrımış ürəyim bəlkə min kərə! S. V..

3. Başa düşmək, anlamaq, dərk etmək. Heç bir şey düşünə bilməmək. – Bunu hətta düşünüb cümlə müsəlman uşağı; Hər vilayətdə deyirlər: Pa atonnan, ölüb . . . ə! M. Ə. S.. Şirzad düşündü ki, Yarməmmədi bu qədər eybəcər edən qorxudur. M. İ..

4. Narahat olmaq, əndişə etmək, fikir çəkmək. Xəstə çox düşünür. // Fikrini çəkmək, haqqında narahat olmaq, qeydinə qalmaq. Ancaq özünü düşünmək. – Özünü düşünür, özünü hər kəs; Bu qoca dünyamız hara gedir bəs? B. V..